Św. Jan – Apostoł i Ewangelista
Św. Jan, Apostoł, Ewangelista (+ ok. 100). Prorok, teolog, mistyk.
Był synem Zebedeusza i Salome,młodszym bratem Jakuba Starszego (Mt 4,21). Pracował jako rybak. Uczeń Jana Chrzciciela. Razem ze św. Andrzejem poszedł za Jezusem (J 1,38-40). Był jego umiłowanym uczniem. Ewangelia odnotowuje obecność Jana podczas Przemienienia na Górze Tabor (Mk 9,2), przy wskrzeszeniu córki Jaira (Mk 5,37)oraz w czasie aresztowania Jezusa w Ogrodzie Oliwnym (Mk 14,33). Podczas Ostatniej Wieczerzy spoczął na piersi Zbawiciela. Chrystus z krzyża powierza mu swoją Matkę, a Jej Jana jako przybranego syna(J 19,26-27). Po zmartwychwstaniu przybywa razem ze św. Piotrem do grobu, gdzie “ujrzał i uwierzył” (J20, 8), że Chrystus żyje. Był z Piotrem podczas cudownego uzdrowienia paralityka przy Złotej Bramie(Dz 4,13). Przebywał przez wiele lat w Jerozolimie (Gal 2,9), potem w Samarii (?), następnie w Efezie.W tym mieście miał się opiekować Najświętszą Panną Maryją aż do jej “Zaśnięcia”. W Efezie napisał Ewangelię i trzy listy apostolskie. Przez cesarza Domicjana został zesłany na wyspę Patmos, tam napisał Apokalipsę. Za panowania Nerwy powrócił do Efezu. Tutaj, jako jedyny z apostołów, zmarł śmiercią naturalną.
Patron Albanii, Azji Mniejszej; aptekarzy bednarzy dziewic, zawodów związanych z pisaniem i przepisywaniem: introligatorów, kopistów, kreślarzy, litografów, papierników, pisarzy; oraz owczarzy,płatnerzy skrybów, ślusarzy, teologów, uprawiających winorośl, wdów. Jemu poświęcona jest katedra papieży – bazylika Zbawiciela na La-teranie, “matka wszystkich kościołów”.
W ikonografii św. Jan przedstawiany jest jako stary Apostoł, czasami jako młodzieniec w tunice i płaszczu, rzadko jako rybak. Najczęściej występuje w scenach będących ilustracjami tekstów Pisma św: Jan jest jedną z centralnych postaci podczas Ostatniej Wieczerzy, Jan pod krzyżem obok Maryi, Jan podczas Zaśnięcia NMP, Jan na Patmos, Jan i jego wizje apokaliptyczne. Bywa przedstawiany w scenie męczeństwa – zanurzony w kotle z wrzącą oliwą. Jego atrybutami są: diakon Prochor, któremu dyktuje tekst, gołębica, kielich z Hostią, kielich z wężem, kocioł z oliwą, księga, orzeł w locie, na księdze lub u jego stóp,siedem apokaliptycznych plag, zwój.
Św. Roch
Św. Roch, pielgrzym (1295 – 1327 lub 1345 – 1379?).
Niewiele zachowało się o nim pewnych wiadomości. Jest zaliczany do Czternastu Wspomożycieli. Bóg dał mu dar uzdrawiania. W Piacencji, posługując zarażonym na dżumę, sam zapadł na zdrowiu. Po cudownym uzdrowieniu przez anioła wyruszył na północ. W miasteczku Angera, jako podejrzanego o szpiegostwo, wtrącono do więzienia i poddano torturom. Tam po pięciu latach zmarł. Jego niewinność i świętość ujawnił cudowny napis na ścianie więzienia: “Ci, którzy zostaną dotknięci zarazą, a będą wzywać na pomoc św. Rocha, jako swego pośrednika i orędownika, będą uleczeni.”
Patron Montpellier, Parmy, Wenecji; aptekarzy, lekarzy, ogrodników, rolników, szpitali, więźniów. Opiekun zwierząt domowych.
W ikonografii św. Roch przedstawiany jest jako młody pielgrzym lub żebrak w łachmanach, z psem liżącym mu rany albo biegnącym obok. Jego atrybutami są: anioł, anioł i pies trzymający w pysku chleb, pies, torba pielgrzyma.
